Tag Archives: การเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร

วิจัยพืชสมุนไพร ในปัจจุบัน โลกกำลังก้าวเข้าสู่ยุคแห่ง “สุขภาพองค์รวม” ซึ่งไม่ได้จำกัดอยู่เพียงการรักษาโรคด้วยยาเคมีหรือเทคโนโลยีทางการแพทย์เท่านั้น แต่ยังให้ความสำคัญกับการป้องกัน การฟื้นฟูสุขภาพ และการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน เพื่อส่งเสริมสุขภาวะทั้งในระดับบุคคล ครอบครัว และชุมชน พืชสมุนไพรจึงกลายเป็นองค์ประกอบสำคัญของแนวโน้มดังกล่าว โดยเฉพาะเมื่อมีการบูรณาการเข้ากับระบบสุขภาพ การแพทย์แผนไทย การแพทย์แผนจีน และระบบการแพทย์ทางเลือกอื่น ๆ ประเทศไทยมีจุดแข็งอย่างยิ่งในด้านพืชสมุนไพร ไม่ว่าจะเป็นความหลากหลายของชนิดพืช ความรู้ดั้งเดิมจากภูมิปัญญาท้องถิ่น หรือภูมิประเทศที่เหมาะสมต่อการเพาะปลูก สมุนไพรชนิดต่าง ๆ อย่างไรก็ตาม การจะผลักดันให้พืชสมุนไพรไทยสามารถแข่งขันในเวทีโลกได้นั้น จำเป็นต้องมี “ฐานข้อมูลทางวิทยาศาสตร์” และ “นวัตกรรมที่มีงานวิจัยรองรับ” เพื่อยืนยันถึงคุณภาพ ความปลอดภัย และประสิทธิภาพ การวิจัยพืชสมุนไพรในศตวรรษที่ 21 จึงไม่ได้จำกัดอยู่แค่การระบุชนิดพืชหรือการใช้ตามตำรับดั้งเดิม แต่ได้ขยายขอบเขตออกไปสู่กระบวนการที่ซับซ้อนและเป็นระบบมากยิ่งขึ้น เช่น การสกัดสารสำคัญ การวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมี การทดสอบฤทธิ์ทางชีวภาพในระดับโมเลกุล หรือการทดลองทางคลินิกเพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพกับยาแผนปัจจุบัน นอกจากนี้ยังครอบคลุมถึง การพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตที่ทันสมัย การประกันคุณภาพสินค้า และการศึกษาผลกระทบทางเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม ยิ่งไปกว่านั้น พืชสมุนไพรยังถูกนำไปใช้ในอุตสาหกรรมที่เติบโตอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นอุตสาหกรรมอาหารฟังก์ชัน เครื่องสำอางจากธรรมชาติ เวชสำอาง ผลิตภัณฑ์สัตว์เลี้ยง ไปจนถึงผลิตภัณฑ์บำบัดสุขภาพจิตหรือสปา นอกจากนี้ ในระดับโลก หลายประเทศได้ให้ความสำคัญกับการวิจัยสมุนไพร […]

วิจัยพืชสวน ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง โดยเฉพาะในด้าน “พืชสวน” ซึ่งประกอบด้วยผลไม้ ผัก ไม้ดอกไม้ประดับ และพืชสมุนไพรที่มีบทบาทสำคัญต่อทั้งเศรษฐกิจภายในประเทศ และการส่งออกในตลาดโลก อย่างไรก็ตาม การพัฒนาพืชสวนไม่อาจพึ่งพาเทคนิคการผลิตแบบเดิมได้เพียงอย่างเดียว หากขาดการสนับสนุนด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยเฉพาะในยุคที่ต้องเผชิญกับภัยคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ โรคพืชใหม่ ๆ และการแข่งขันในตลาดเสรีอย่างรุนแรง “งานวิจัยพืชสวน” จึงกลายเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยผลักดันการยกระดับคุณภาพและประสิทธิภาพของการผลิต ตลอดจนเพิ่มมูลค่าและความสามารถในการแข่งขันของสินค้าเกษตรไทย บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายแนวโน้มการวิจัยพืชสวน ในยุคปัจจุบันที่โลกกำลังก้าวเข้าสู่สังคมฐานความรู้ (Knowledge-based Society) การวิจัยและพัฒนา (R&D) ได้กลายเป็นแรงขับเคลื่อนหลักของทุกภาคส่วน ไม่เว้นแม้แต่ภาคการเกษตร โดยเฉพาะ “พืชสวน” ซึ่งนับเป็นกลุ่มพืชที่มีความหลากหลาย ทั้งในด้านสายพันธุ์ การใช้ประโยชน์ และการตอบสนองต่อสภาพแวดล้อม การพัฒนาพืชสวนด้วยวิธีดั้งเดิมอาจไม่สามารถตอบโจทย์ตลาดที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว หรือภัยคุกคามจากสภาพอากาศที่รุนแรงขึ้นได้อีกต่อไป นอกจากนี้ พฤติกรรมผู้บริโภคก็เปลี่ยนแปลงไป เช่น ต้องการสินค้าเกษตรปลอดภัย มีคุณภาพ และผลิตอย่างรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม ในบริบทดังกล่าว “งานวิจัยพืชสวน” จึงมีบทบาทมากกว่าการศึกษาในห้องปฏิบัติการ แต่คือเครื่องมือสำคัญในการวางรากฐานสู่ เกษตรสมัยใหม่ ที่มีคุณภาพ มั่นคง และยั่งยืน การวิจัยสามารถนำไปสู่การปรับปรุงพันธุ์พืชให้เหมาะกับภูมิอากาศแต่ละพื้นที่ หรือเสริมสร้างลักษณะเด่นที่ตลาดต้องการ เช่น รสชาติ กลิ่น สี […]

วิจัยพืชไร่ การเกษตรนับเป็นหัวใจสำคัญของเศรษฐกิจและสังคมไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “พืชไร่” ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มพืชหลักที่มีบทบาททั้งในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ พืชไร่ในประเทศไทยได้แก่ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มันสำปะหลัง ถั่วเหลือง ถั่วเขียว งา ข้าวฟ่าง และอ้อย ซึ่งพืชเหล่านี้ไม่เพียงแต่เป็นแหล่งอาหารสำหรับมนุษย์และสัตว์ แต่ยังเป็นวัตถุดิบสำคัญในอุตสาหกรรม เช่น อุตสาหกรรมแป้ง อุตสาหกรรมอาหารสัตว์ อุตสาหกรรมพลังงานทดแทน และอุตสาหกรรมเคมีชีวภาพ แม้ว่าประเทศไทยจะมีภูมิอากาศและพื้นที่เพาะปลูกที่เอื้อต่อการปลูกพืชไร่หลากหลายชนิด แต่เกษตรกรไทยจำนวนมากยังคงเผชิญกับปัญหาหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องผลผลิตต่ำ โรคและแมลงศัตรูพืช การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ ต้นทุนการผลิตที่สูง หรือการขาดตลาดรับซื้อที่มั่นคง ปัจจัยเหล่านี้ล้วนเป็นอุปสรรคต่อความยั่งยืนของการผลิตพืชไร่ในระยะยาว เพื่อตอบโจทย์ปัญหาเหล่านี้ การวิจัยและพัฒนาทางการเกษตรจึงเข้ามามีบทบาทอย่างยิ่ง โดยเฉพาะ “งานวิจัยด้านพืชไร่” ซึ่งเป็นการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม เข้ามาเพิ่มประสิทธิภาพของการผลิต ต่อยอดความรู้พื้นบ้าน และเสริมสร้างความสามารถในการแข่งขันของเกษตรกรไทยในเวทีโลก งานวิจัยดังกล่าวครอบคลุมทั้งด้านพันธุกรรม การจัดการดินและปุ๋ย การป้องกันศัตรูพืช ระบบชลประทานที่เหมาะสม หรือแม้แต่การใช้ระบบดิจิทัลและปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการบริหารจัดการแปลงเพาะปลูก นอกจากนี้ งานวิจัยยังมีส่วนสำคัญในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และส่งเสริมการผลิตที่เป็นมิตรต่อธรรมชาติ เช่น การใช้ปุ๋ยชีวภาพแทนปุ๋ยเคมี การควบคุมแมลงศัตรูพืชโดยชีววิธี หรือการปรับรูปแบบการเพาะปลูกให้เหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลง ซึ่งทั้งหมดนี้ไม่เพียงช่วยให้เกษตรกรลดต้นทุนและเพิ่มรายได้เท่านั้น แต่ยังเป็นการสร้างความมั่นคงทางอาหารในระดับประเทศอีกด้วย งานวิจัยด้านพืชไร่ยังเชื่อมโยงกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน […]

งานวิจัยอ้อย “อ้อย” ถือเป็นหนึ่งในพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย และยังเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตน้ำตาลทราย เอทานอล รวมถึงผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมต่อเนื่องหลากหลายชนิด อาทิ เยื่อกระดาษ ปุ๋ยอินทรีย์ หรือเชื้อเพลิงชีวภาพ ดังนั้น อุตสาหกรรมอ้อยและน้ำตาลจึงมีบทบาทอย่างมากต่อทั้งระบบเศรษฐกิจ การส่งออก และการจ้างงานของประเทศ โดยเฉพาะในภูมิภาคภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันตก ซึ่งมีการเพาะปลูกอ้อยอย่างกว้างขวาง อย่างไรก็ตาม เกษตรกรผู้ปลูกอ้อยและภาคอุตสาหกรรมอ้อยของไทยก็ยังคงเผชิญกับความท้าทายหลายประการ เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลต่อผลผลิต ปัญหาโรคพืชและแมลงศัตรูอ้อย การลดลงของคุณภาพดิน รวมไปถึงแรงงานที่ขาดแคลน หรือราคาน้ำตาลที่ผันผวนในตลาดโลก ดังนั้น เพื่อให้สามารถแข่งขันและเติบโตได้อย่างยั่งยืน การวิจัยและพัฒนาที่เกี่ยวข้องกับอ้อยจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง งานวิจัยอ้อยในประเทศไทยมีการดำเนินการทั้งจากภาครัฐ ภาคเอกชน มหาวิทยาลัย และสถาบันวิจัยต่าง ๆ โดยมุ่งเน้นหลายด้าน ทั้งการปรับปรุงพันธุ์อ้อย การจัดการดินและน้ำ การควบคุมศัตรูพืชโดยชีววิธี การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต รวมไปถึงการสร้างมูลค่าเพิ่มจากผลิตภัณฑ์อ้อยในรูปแบบต่าง ๆ

งานวิจัยข้าว ข้าว (Oryza sativa) ถือเป็นพืชเศรษฐกิจหลักของประเทศไทยมาอย่างยาวนาน ทั้งในแง่ของการบริโภคภายในประเทศ การส่งออกเพื่อสร้างรายได้ และการหล่อเลี้ยงวิถีชีวิตของชาวนาในหลากหลายภูมิภาค ด้วยเหตุนี้ งานวิจัยข้าวจึงมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาอุตสาหกรรมข้าวอย่างรอบด้าน ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาสายพันธุ์ การเพิ่มผลผลิต การจัดการศัตรูพืช หรือการยกระดับมาตรฐานคุณภาพของเมล็ดข้าวให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดโลก ประเทศไทยแม้จะมีภูมิอากาศที่เอื้อต่อการปลูกข้าว แต่ก็เผชิญความท้าทายหลากหลายประการ เช่น ความแปรปรวนของสภาพอากาศ ภัยแล้งหรืออุทกภัยที่เกิดถี่ขึ้น คุณภาพดินที่ลดลง รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของความต้องการผู้บริโภคที่มุ่งเน้นเรื่องสุขภาพและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น นอกจากนี้ ตลาดข้าวโลกยังมีการแข่งขันรุนแรง ทั้งจากเวียดนาม อินเดีย กัมพูชา หรือแม้แต่จีนและพม่า ที่เริ่มพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตอย่างรวดเร็ว ด้วยปัจจัยเหล่านี้ “งานวิจัยข้าว” จึงไม่ใช่เพียงการทดลองในห้องปฏิบัติการหรือในแปลงนา แต่หมายถึงกระบวนการบูรณาการความรู้หลากหลายด้าน เช่น ชีววิทยา ดิน น้ำ เทคโนโลยีชีวภาพ เศรษฐศาสตร์เกษตร หรือแม้แต่นวัตกรรมดิจิทัล เพื่อยกระดับการผลิตข้าวให้สามารถตอบโจทย์ทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค และภาคอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน

โรงเรือนอัจฉริยะ โลกยุคศตวรรษที่ 21 กำลังเผชิญกับความท้าทายหลายด้านทั้งทางเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม และอาหารประชากรที่เพิ่มขึ้น ในทางเดียวกัน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ และความไม่แน่นอนของตลาด ทำให้ภาคเกษตรต้องพึ่งพานวัตกรรมและเทคโนโลยีมาตอบสนองให้เดินไปข้างหน้าอย่างมั่นคง โรงเรือนอัจฉริยะ (Smart Greenhouse) จึงกลายเป็นอีกทางเลือกที่สำคัญ ไม่เพียงช่วยเพิ่มผลผลิตและคุณภาพของพืชเท่านั้น แต่ยังสามารถลดการใช้ทรัพยากรและเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการอย่างยั่งยืน ในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา ภาคการเกษตรได้กลายเป็นหนึ่งในกลไกสำคัญของการพัฒนาทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศกำลังพัฒนา ซึ่งมีเกษตรกรเป็นประชากรส่วนใหญ่ของประเทศ อย่างไรก็ตาม แม้ภาคเกษตรจะสร้างรายได้และหล่อเลี้ยงผู้คนจำนวนมาก แต่ก็ยังเผชิญกับปัญหาหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ภัยแล้ง โรคพืชและศัตรูพืชที่เพิ่มขึ้น หรือแม้แต่แรงงานภาคเกษตรที่ลดลงอย่างต่อเนื่อง ปัญหาเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อผลผลิตและรายได้ของเกษตรกรโดยตรง และในระยะยาวยังส่งผลต่อความมั่นคงด้านอาหารของประเทศ เพื่อตอบสนองต่อความท้าทายดังกล่าว แนวทางหนึ่งที่ได้รับความสนใจเพิ่มมากขึ้นในระดับโลกก็คือ การนำเทคโนโลยีมาใช้ในการเกษตร หรือที่เรียกว่า “เกษตรแม่นยำ (Precision Agriculture)” ซึ่งรวมถึง การใช้โรงเรือนอัจฉริยะ (Smart Greenhouse) ในการควบคุมและบริหารจัดการกระบวนการผลิตให้มีประสิทธิภาพสูงสุด โดยอาศัยข้อมูลจากเซ็นเซอร์ต่าง ๆ การประมวลผลด้วยปัญญาประดิษฐ์ และการควบคุมแบบอัตโนมัติ โรงเรือนอัจฉริยะจึงเป็นสัญลักษณ์ของ “เกษตรอัจฉริยะ” ที่บูรณาการเทคโนโลยีกับภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างลงตัว ความพิเศษของโรงเรือนอัจฉริยะอยู่ที่การสามารถควบคุมปัจจัยสภาพแวดล้อมที่สำคัญต่อการเจริญเติบโตของพืช เช่น แสง อุณหภูมิ ความชื้น น้ำ […]

เกษตรอินทรีย์ ในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับปัญหาสิ่งแวดล้อมที่รุนแรงมากขึ้นทุกวัน ทั้งจากภาวะโลกร้อน มลพิษทางดิน น้ำ และอากาศ รวมถึงการลดลงของความหลากหลายทางชีวภาพ ทำให้มนุษย์ต้องหันกลับมาทบทวนวิธีการดำรงชีวิต โดยเฉพาะในภาคการเกษตรซึ่งมีบทบาททั้งในด้านเศรษฐกิจ ความมั่นคงด้านอาหาร และความสัมพันธ์กับระบบนิเวศโดยตรง เกษตรอินทรีย์จึงกลายเป็นแนวทางหนึ่งที่ได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลายว่าเป็นวิธีการผลิตที่สอดคล้องกับธรรมชาติ และส่งเสริมความยั่งยืนในทุกมิติ เกษตรอินทรีย์ (Organic Agriculture) ไม่ใช่เพียงการงดใช้สารเคมี หรือปุ๋ยสังเคราะห์เท่านั้น หากแต่เป็นระบบการผลิตที่ให้ความสำคัญกับดิน ชีวภาพ ความสมดุลของระบบนิเวศ และสุขภาพของทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค ตลอดจนสิ่งแวดล้อม โดยเน้นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างคุ้มค่า ใช้หลักการหมุนเวียนของธาตุอาหาร และการจัดการฟาร์มแบบบูรณาการ สรุปบทความ ระบบการรับรองและมาตรฐานเกษตรอินทรีย์มีบทบาทสำคัญในการสร้างความเชื่อมั่นให้แก่ผู้บริโภค และช่วยยกระดับคุณภาพของสินค้าเกษตรไทยให้สามารถแข่งขันในตลาดทั้งในและต่างประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ การส่งเสริมให้เกษตรกรเข้าถึงระบบรับรอง ไม่ว่าจะเป็นแบบบุคคลที่สาม หรือแบบมีส่วนร่วม จึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในการพัฒนาเกษตรอินทรีย์อย่างยั่งยืน นอกจากนี้ การปรับปรุงระบบให้มีความยืดหยุ่น ทันสมัย และเป็นมิตรกับเกษตรกรรายย่อย จะช่วยให้การเปลี่ยนผ่านจากระบบเกษตรเคมีสู่เกษตรอินทรีย์เป็นไปได้อย่างราบรื่น และสร้างประโยชน์ร่วมกันทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมใ เกษตรอินทรีย์ไม่ใช่เพียงการงดใช้สารเคมี แต่คือระบบการผลิตที่ให้ความสำคัญกับความยั่งยืนในทุกด้าน ทั้งในเรื่องสุขภาพของผู้คน การรักษาความสมดุลของระบบนิเวศ การส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน และการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ หลักการของเกษตรอินทรีย์ตั้งอยู่บนความเข้าใจในธรรมชาติ และการประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นร่วมกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ แม้จะมีประโยชน์มากมาย แต่การขยายระบบเกษตรอินทรีย์ยังคงเผชิญกับอุปสรรคหลายประการ เช่น การขาดตลาดที่มั่นคง การขาดความรู้พื้นฐาน […]

การจัดการน้ำในการเกษตร น้ำเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์และสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ บนโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคการเกษตร ซึ่งน้ำนับว่าเป็นปัจจัยหลักในการผลักดันผลผลิตทางการเกษตรให้เติบโตอย่างมีประสิทธิภาพ การจัดการน้ำในการเกษตรจึงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการรักษาเสถียรภาพของระบบอาหาร ความมั่นคงด้านเศรษฐกิจของเกษตรกร และการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมควบคู่กันไปอย่างเหมาะสม อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันประเทศไทยและหลายประเทศทั่วโลกกำลังเผชิญกับปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลกระทบต่อทรัพยากรน้ำอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นปัญหาฝนทิ้งช่วง น้ำท่วม หรือภัยแล้ง ซึ่งทำให้การเพาะปลูกกลายเป็นกิจกรรมที่เสี่ยงสูง และมีต้นทุนเพิ่มขึ้นโดยเฉพาะในกลุ่มเกษตรกรรายย่อย ดังนั้น เพื่อให้เกิดการใช้ทรัพยากรน้ำอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด การจัดการน้ำในการเกษตรจึงต้องมีแนวทางที่ครอบคลุมทั้งด้านปริมาณ คุณภาพ และการกระจายการใช้น้ำอย่างเหมาะสม พร้อมทั้งต้องมีการปรับตัวให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงในระดับภูมิภาคหรือระดับโลก

การจัดการดิน ดินเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเกษตร เนื่องจากเป็นแหล่งหล่อเลี้ยงพืชที่มนุษย์ใช้เป็นอาหาร แหล่งพลังงาน และวัตถุดิบสำหรับอุตสาหกรรมต่าง ๆ การจัดการดินอย่างเหมาะสมจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งเสริมให้เกิดผลผลิตที่มีคุณภาพ มีปริมาณที่เพียงพอ และยังช่วยรักษาสมดุลของสิ่งแวดล้อมได้อย่างยั่งยืน นอกจากนี้ยังสามารถลดต้นทุนการผลิต เพิ่มความสามารถในการแข่งขัน และลดผลกระทบทางลบต่อทรัพยากรธรรมชาติอื่น ๆ อีกด้วย ดังนั้น บทความนี้จะกล่าวถึงแนวทางการจัดการดินใน 2 หัวข้อหลัก ได้แก่ การจัดการอินทรียวัตถุในดิน และการจัดการโครงสร้างดิน โดยทั้งสองหัวข้อนี้ล้วนมีบทบาทสำคัญในการรักษาและเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดินในระยะยาว

สารชีวภัณฑ์ ในยุคที่ความกังวลเกี่ยวกับสารเคมีตกค้างในผลผลิตเกษตรเพิ่มสูงขึ้น และผู้บริโภคให้ความสำคัญกับอาหารปลอดภัยมากยิ่งขึ้น “สารชีวภัณฑ์” ได้กลายเป็นหนึ่งในทางเลือกที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาเกษตรกรรมไทยให้เข้าสู่แนวทางการผลิตที่ยั่งยืน ปลอดภัย และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม สารชีวภัณฑ์ (Biological Products หรือ Bioagents) คือ สารหรือผลิตภัณฑ์ที่ประกอบด้วยสิ่งมีชีวิตหรือสารที่ได้จากสิ่งมีชีวิต เช่น แบคทีเรีย เชื้อรา ไวรัส หรือจุลินทรีย์อื่น ๆ ที่ใช้ควบคุมโรคพืช ศัตรูพืช หรือแมลงศัตรูพืช หรือช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของพืชโดยไม่ส่งผลกระทบเชิงลบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพมนุษย์ สารชีวภัณฑ์จึงไม่ใช่เพียงตัวเลือกทางเทคนิคในการลดการใช้สารเคมี แต่ยังเป็นหนึ่งใน “ยุทธศาสตร์” ที่สำคัญในการขับเคลื่อนเกษตรอินทรีย์และระบบอาหารที่ยั่งยืน โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ และมีพื้นฐานด้านภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้อย่างกว้างขวาง